Skład kosmetyków – naucz się go czytać!

Na twojej półce łazienkowej z pewnością znajdują się przeróżne maści, kremy, peelingi, balsamy i inne produkty pielęgnacyjne. Jednak czy kiedykolwiek zatrzymałaś się, aby sprawdzić skład kosmetyków, które kupujesz? Czy wiesz, jaki jest skład kosmetyków? Większość kobiet i mężczyzn nigdy tego nie robi. Niesłusznie – warto wiedzieć, co nakładasz na swoją skórę. Wśród składników istnieją takie, które faktycznie odżywiają twoją skórę. Niestety, są też i takie, które zatykają pory lub przyspieszają starzenie się skóry. Czy potrafisz je rozpoznać? Zdecydowanie warto czytać skład kosmetyków.

Kosmetyki – skład nierówny składowi

Czy wiesz, jak czytać skład kosmetyków? Co to jest INCI? Tzw. język INCI może na początku wydawać się całkowicie obcym językiem. Jego nauka nie przychodzi od razu, wymaga wielu powtórzeń i praktyki – podobnie, jak w przypadku każdego języka obcego. Jest to jednak bardzo przydatna umiejętność.

Analiza składu kosmetyków pozwoli ci usprawnić zakupy oraz lepiej poznać potrzeby twojej skóry. Umiejętność czytania składu kosmetyków to twój pierwszy krok na drodze do bardziej świadomej pielęgnacji twarzy, ciała i włosów. Jak właściwie się za to zabrać? Nazwy i skróty wydają się niesamowicie skomplikowane. W rzeczywistości jest w tym jednak logika.

INCI – ile wiesz o swoich kosmetykach? 

Nazwy INCI mogą brzmieć potwornie skomplikowanie dla osób, które dopiero zaczynają je poznawać. Warto jednak zapoznać się z nazewnictwem INCI, aby móc lepiej poruszać się wśród kosmetyków dostępnych na półkach sklepowych.

Jeśli trafiłaś na ten artykuł, prawdopodobnie zaczęłaś bardziej świadomie podchodzić do zakupu i wyboru używanych na sobie kosmetyków. Bardzo słusznie! Wiele kobiet nieświadomie stosuje substancje, które długoterminowo mogą im szkodzić. Nawet podstawowa znajomość INCI jest świetnym narzędziem do skuteczniejszego przeglądania półek sklepowych. Zapoznaj się z naszym poradnikiem, aby dowiedzieć się, jak czytać skład kosmetyków INCI i co oznaczają te wszystkie skomplikowane nazwy.

Co to jest INCI? 

INCI to skrót od angielskiej nazwy International Nomenclature of Cosmetic Ingredients. Tłumaczy się to na polski jako Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetyków. Jeżeli ta nazwa dalej niewiele ci rozjaśnia i zastanawiasz się, co to jest INCI – bez obaw, zaraz dowiesz się wszystkiego na ten temat.

Nazwy INCI mają na celu ujednolicenie i usystematyzowanie nazewnictwa składników kosmetyków. W dzisiejszych czasach skład INCI jest prawnie wymagany na terenie całej Unii Europejskiej oraz w wielu innych krajach świata. Wszystkie kosmetyki, jakie kupujesz, muszą go zawierać.

Nazwy INCI

Składniki kosmetyków INCI nie mogą być opisane w dowolny sposób ani w jakimkolwiek języku. System uwzględnia wyłącznie angielskie terminy związków chemicznych i łacińskie nazwy roślin. Standardem jest, aby skład kosmetyków INCI zawierał substancje wymienione w kolejności od największej do najmniejszej procentowej ilości. Jednak nie poznasz dokładnej zawartości kosmetyków po samej liście INCI. Kosmetyki nie muszą wcale podawać ilości danych substancji w swoim składzie.

Składniki kosmetyków INCI – jak czytać?

Nie należy to do prostej umiejętności. Musisz nabrać pewnej wprawy, aby umieć rozpoznawać skomplikowane łacińskie nazwy i chemiczną terminologię, która w dodatku nie jest opisana w twoim rodzimym języku. 

Zawsze czytaj INCI od lewej do prawej, jak zwykły tekst. Na początku znajdują się składniki kosmetyków INCI, których jest najwięcej. Im bliżej końca listy, tym mniejsza zawartość substancji. Związki, które są wymienione po Parfum lub Fragrance, obecne są przeważnie tylko w śladowej ilości. 

Oznaczenia INCI składników kosmetyków – tabela

Najpowszechniej używane rodzaje składników to silikony, alkohole, detergenty, oleje, emolienty, humektanty i proteiny. Wszystkie z nich posiadają swoje unikalne działanie. Oficjalna table oznaczenia składników kosmetyków INCI jest zdecydowanie zbyt długa i obszerna, aby ją tutaj przytoczyć. Możesz zapoznać się z nią na Urzędowym Dzienniku Unii Europejskiej. My przytoczymy tutaj podstawowe informacje z tego bogatego spisu.

INCI – lista

Niech skomplikowane nazwy poniższych składników kosmetyków INCI cię nie zrażą. Za większością z nich kryją się funkcje przeciwutleniające, ściągające, rozjaśniające, oczyszczające, dezodorujące, zmiękczające, nawilżające, tonizujące, itp. Niektóre z nich działają nie na twoją skórę lub włosy, a na sam kosmetyk – jego lepkość, konsystencję, wygląd, zapach, wchłanialność, itp.

Oto co najczęściej obejmuje skład kosmetyków INCI.

• Aqua – jest to po prostu woda, zwykle mineralna. Dba o nawilżenie twojej skóry i zapewnia kosmetykom odpowiednią konsystencję. Większość składników aktywnych z łatwością się w niej rozpuszcza i łatwiej rozprowadza.
• Alcohol – czyli różnego rodzaju alkohole. Nie zawsze są one czymś złym. Alkohol w składzie INCI to nie to samo, co ten pitny i szkodliwy dla zdrowia. Alkohole, których powinnaś unikać, to przede wszystkim alcohol denat, a także isopropyl alcohol, benzyl alcohol i ethyl alcohol.
• Konserwanty i parabeny też wbrew pozorom nie zawsze są substancjami szkodliwymi dla twojej skóry. Wiele z nich zapewnia kosmetykom długą świeżość i zwalcza drobnoustroje. Oczywiście nie powinno być ich przesadnej ilości. Ich nazwy INCI kończą się zwykle na (…)paraben, (…)ide, (…)one/ate/ine. Jeśli twój kosmetyk posiada dużo takich substancji, będzie działał drażniąco.
• Emolienty i substancje zapewniające odpowiednią konsystencję – ceteth/ceteareth/laureth. To właśnie one sprawiają, że twoje kosmetyki się pienią. W dużej ilości mogą wysuszać i drażnić skórę i włosy, a nawet powodować alergie. Gdy znajdują się pod koniec listy INCI nie powinny jednak powodować żadnych nieprzyjemnych dolegliwości.
• Stearate/olivate – emolienty i oleje.
• Extract – są to po prostu roślinne ekstrakty, najczęściej zawierające składniki aktywne o korzystnym działaniu na twoją skórę i włosy. Przed końcówką „extract”, INCI podaje łacińską nazwę rośliny, z której pochodzi. Część z nich z pewnością dasz radę rozpoznać.
• Oil – naturalne oleje roślinne, olejki eteryczne, itp. Mogą mieć właściwości odżywcze, natłuszczające lub po prostu zapachowe.
• Acid – są to różnego pochodzenia kwasy. Niektóre są szkodliwe i drażniące, ale większość z nich po prostu musi znajdować się w kosmetykach. Mają działanie stabilizujące, buforujące (równoważące pH), odżywcze i wiele innych.

Skład kosmetyków INCI – których substancji najlepiej unikać?

• Parafina i jej pochodna – propylene glycol. Posmarowanie jej na skórze tworzy tłustą warstwę, która nie przepuszcza gazów i prowadzi do rozwoju szkodliwych bakterii. Utrudnia niektórym składnikom aktywnym przenikanie w głąb skóry.
• Formaldehyd i jego pochodne – są to silne alergeny, które dodatkowo podrażniają układ oddechowy. Znajdziesz je wśród listy INCI lakierów do paznokci i włosów. 
• PEG i PPG – są to polimery z grupy polieterów, które wykazują działanie rakotwórcze.
• Ftalany – całkowicie wycofane z kosmetyków dla dzieci, co już powinno obudzić twoją czujność. Znajdują się m.in. w perfumach, balsamach i lakierach. Zaostrzają astmę i reakcje alergiczne, mogą rozstroić gospodarkę hormonalną, a nawet prowadzić do bezpłodności i zaburzeń psychicznych.
• Niektóre silikony – mogą mieć one bardzo zróżnicowaną konstrukcję. Część jest korzystna dla kondycji twojej skóry i włosów, lecz niektóre działają podobnie jak parafina.

Wiesz już, co to jest INCI oraz znasz podstawowe zasady nawigowania wśród składów swoich kosmetyków. Niestety, nie jest to łatwa umiejętność, ale z pewnością taka, którą warto posiadać. Wiedząc, które kosmetyki ci służą, a które mają negatywne działanie, będziesz mogła lepiej dbać o swoje zdrowie i kondycję skóry. Ćwicz swoje umiejętności czytania INCI, aby móc dokonywać bardziej świadomych, wyedukowanych wyborów konsumenckich. Możesz też ułatwić sobie to zadanie, korzystając z aplikacji analizujących skład kosmetyków za ciebie.

Sprawdź skład kosmetyków

Jak sprawdzić skład kosmetyków? Czym jest skład INCI? Wszystkie kosmetyki, jakie kupujesz i jakich używasz, można opisać tzw. składem INCI. Jest to skrót od angielskiego terminu International Nomenclature of Cosmetic Ingredients. Po polsku to Międzynarodowa Nomenklatura Surowców Kosmetycznych. Co takiego kryje się za tą nazwą? Czym jest lista INCI? Mianowicie INCI to regulowana prawnie lista składników kosmetyków. Możesz być pewna prawdziwości i rzetelności tej informacji. Producenci są zobowiązani do wpisywania tu dokładnych danych na temat użytych do produkcji substancji.

System INCI powstał w celu ujednolicenia nazw wszystkich surowców używanych do produkcji kosmetyków. Stosowane obecnie terminy pochodzą od nazw zwyczajowych i chemicznych. Tego sposobu nazewnictwa używa się na całym obszarze Unii Europejskiej i wielu innych państw.

INCI to jednak tylko pierwszy krok do rozpoznania tego, czy twój kosmetyk jest dobrej jakości. Zadowalający skład nie jest równoznaczny z wysokim standardem kosmetyku. Za niektórymi nazwami mogą się kryć zarówno substancje aktywne, jak i zwykły emolient z zapachem. INCI niestety nie określa, w jakiej procentowej ilości występują składy kosmetyków. Podanie tej informacji przez producenta jest dobrowolne i zdarza się rzadko.

Analiza składu kosmetyków – podstawowe zasady

Naucz się czytać skład kosmetyków! Istnieje kilka głównych zasad, które ułatwią ci nawigację wśród nieznanego świata składów kosmetyków. Zapoznaj się z tymi cennymi wskazówkami! Jak czytać skład kosmetyków INCI?

1. Zawsze czytaj składniki kosmetyków od lewej do prawej, czyli jak zwykły tekst. Często na pierwszym miejscu znajduje się po prostu Aqua, czyli woda. 
2. Składniki INCI ułożone są zawsze według stężeń procentowych – od największej do najmniejszej ilości. Jednak i tutaj znajdzie się pewien haczyk. Chcąc sprawdzić skład kosmetyku, warto znać maksymalną dopuszczalną zawartość poszczególnych substancji. W ten sposób możesz dokładniej zobrazować sobie faktyczny procent składników. Na każdym opakowaniu znajdziesz nazwy INCI lub oznaczenia INCI składników. 
3. Składy kosmetyków, których zawartość jest mniejsza niż 1% podawane są w losowej kolejności. Należą do nich zwykle barwniki, zapachy i konserwanty. Producenci przeważnie decydują się tu na zapis alfabetyczny. Substancje znajdujące się za Parfum obecne są w danym produkcie w znikomych ilościach. Pamiętaj, że w niektórych przypadkach fakt, że składniki aktywne znajdują się na końcu listy, nie jest wcale czymś złym. Dopuszczalne stężenia niektórych produktów są bardzo niskie; ich mała ilość wcale nie oznacza, że nie działają.
4. Niektóre składniki kosmetyków to złożone substancje – ich składy muszą również być wymienione w liście INCI.

Wiesz już mniej więcej, jak czytać swoje kosmetyki.  Skład jest przeważnie opisany po angielsku lub łacinie. Oznacza to pewną trudność, ale niech cię to nie zrazi. Oczywiście, nie nauczysz się rozpoznawać wszystkich substancji od razu. Wymaga to odrobinę praktyki, a nie sposób też znać wszystkie nazwy. Czasem znajdziesz składy kosmetyków opisane w języku polskim. Jest to wyłącznie znak dobrej woli producenta. Jakie składniki kosmetyków INCI możesz znaleźć na opakowaniach?

Główne grupy składników kosmetyków to:

• substancje bazowe,
• pomocnicze,
• składniki aktywne,
• konserwanty,
• barwniki,
• kompozycje zapachowe.

Baza kosmetyku jest bardzo ważnym elementem. To właśnie ona determinuje stopień przenikania innych składników w głąb twojej skóry lub włosów. Substancje pomocnicze to surowce stosowane w celach technologicznych. Do tej kategorii składu kosmetyków zalicza się emulgatory, modyfikatory reologii, związki poprawiające konsystencję, wygląd i właściwości użytkowe produktu. Aktywne składniki kosmetyków to dla ciebie najważniejsza informacja. To właśnie one w największym stopniu oddziałują na twoją skórę.

W przypadku kosmetyków konserwanty wcale nie są czymś złym. Chronią one preparat przed rozwojem bakterii i mikroorganizmów. Wydłużają jego zdatność do użycia, trwałość i przeciwdziałają przedwczesnemu psuciu. Barwniki używane są tylko do nadania pożądanego koloru, a kompozycje zapachowe – aromatu. Koniecznie sprawdź skład kosmetyków, które kupujesz i używasz pod kątem występowania alergenów.

Ostateczna ocena jakości używanych przez ciebie produktów należy do ciebie. Postaraj się dostosować wszystkie kupowane kosmetyki do konkretnych potrzeb swojej skóry. Pamiętaj jednak, że wszystkie sprzedawane produkty kosmetyczne musiały przejść liczne badania laboratoryjne, testy i oceny jakości oraz bezpieczeństwa. Ekspert z odpowiednią wiedzą i doświadczeniem wydaje Ocenę Bezpieczeństwa – dopiero po tym dany preparat może zostać wprowadzony do sprzedaży i powszechnego użytku.

Składniki kosmetyków

Analiza składu kosmetyków pozwoli ci stwierdzić, czy dany produkt jest odpowiedni dla twoich potrzeb. Na początku warto zapoznać się ze składem INCI. Główny składnik większości kosmetyków to woda. Jest ona bardzo ważna i wcale nie tak tania, jak mogłoby się wydawać. Ta używana do produkcji kosmetyków różni się od kranowej i pitnej. Jest ona specjalnie oczyszczana pod kątem chemicznym i mikrobiologicznym.

Kolejnym ważnym składnikiem kosmetyków są rozpuszczalniki. To właśnie w nich rozpuszczają się składniki aktywne. Często do tego celu używana jest właśnie woda – obojętna dla skóry i z właściwościami aplikacyjnymi. Do innych powszechnie stosowanych rozpuszczalników należą także: gliceryna, etanol, glikole oraz lipidy (oleje). 

Substancje czynne powierzchniowo (surfaktanty, spc) mają charakterystyczną budowę. Składają się z części hydrofobowej i hydrofilowej. Związki te reagują z tłuszczami i wodą. Umożliwiają one skuteczne usuwanie zanieczyszczeń i wytwarzanie emulsji. W dużych stężeniach surfaktanty mogą powodować podrażnienia skóry, a także jej suchość i szorstkość. Aby tego uniknąć, w kosmetyce używa się mieszanki spc, czyli m.in. Sodium Laureth Sulfate, Cocamidopropyl Betaine lub Decyl Glucoside.

Emolienty to tłuszczowe składniki kosmetyków, które zmiękczają naskórek. Tworzą na twojej skórze warstwę ochronną, hamującą utratę wody. Dzięki temu wykazują działanie uelastyczniające i nawilżające. Najpopularniejsze emolienty to Octyldodecanol i Paraffinum Liquidum. Co ciekawe, hydrofobowy film powstaje poprzez odparowywanie wody z kosmetyku na twojej skórze. Oznacza to, że krem wcale się nie wchłania – większość składników pozostaje na skórze, ale brak wody sprawia, że są one niewyczuwalne.

Sprawdź skład kosmetyków, jakie znajdują się w twoim domu. W większości z nich prawdopodobnie znajdziesz glicerynę. Jest to niezastąpiony składnik o wielu właściwościach. Ma ona działanie hydrofilowe, czyli nawilża skórę. Przyciąga wodę z otoczenia, a następnie nie pozwala jej uciec z powierzchni skóry. Co więcej, gliceryna utrzymuje nawilżenie samego kosmetyku. Jest to przydatna właściwość w wielu różnych substancjach – nawet w paście do zębów. 

W większości przypadków składy kosmetyków nie są kompletne bez zagęstników. Pomagają one osiągnąć i utrzymać pożądaną konsystencję. Należą do nich polisacharydy (np. Xanthan Gum), poliakrylany (Carbomer) oraz tłuszcze o stałej konsystencji. Konserwanty, które chronią twoje kremy przed powstawaniem w nich grzybów, bakterii, pleśni i innych związków chorobotwórczych to m.in.: Imidazolidinyl urea, Ethylparaben, Methylparaben, Iodopropynyl Butylcarbamate, Methylisothiazolinone.

Jak czytać skład kosmetyków?

Analiza składu powinna być dla ciebie priorytetem. Bardzo często możesz także sprawdzić skład kosmetyków online, zanim kupisz dany produkt. Wiesz już mniej więcej, co tworzy twoje kosmetyki. Skład może jednak nadal wydawać się dość tajemniczy. Poniżej znajdziesz listę najczęściej używanych terminów INCI:

• (…) Oil – czyli oleje roślinne i olejki eteryczne,
• (…) Extract – ekstrakty roślinne,
• (…) Hydrosol/Water – hydrolaty,
• (…) Glycol – glikole,
• (…) Stearate/Olivate – emolienty,
• (…) Hydrogenated – „uwodornione”, np. Hydrogenated Palm Glycerides Citrate – (uwodornione glicerydy oleju palmowego)
• PEG/PPG – PEG-i – polimery z grupy polieterów; tutaj, wyższa cyfra w nazwie PEG-a oznacza większą ilość glikolu etylenowego w łańcuchu polimerowym,
• Ceteth/Ceteareth/Laureth – grupa emolientów i środków konsystencjotwórczych,
• (…) Acid – kwasy,
• (…) Alcohol – alkohole tłuszczowe, 
• Polisorbaty,
• Silikony – mają głównie nazwy kończące się na -cone, -siloxane lub -conol,
• (…) paraben – parabeny.

Koniecznie zapoznaj się też z listą kontrowersyjnych, niepożądanych składników. Do powszechnego użytku dopuszczane są alergeny i inne substancje, które potencjalnie mogą ci zaszkodzić. Wszystko zależy jednak od twojego indywidualnego stanu i rodzaju skóry.

Aplikacja – skład kosmetyków

Ilość informacji, które trzeba sobie przyswoić i zapamiętać, aby skutecznie nawigować wśród składów kosmetyków, może wydawać ci się przytłaczająca. Dlatego czasem warto polegać na gotowych rozwiązaniach technologicznych. Istnieje do tego niejedna aplikacja. Skład kosmetyków analizowany jest w niej za ciebie. Dostajesz jedynie informacje zwrotne o ewentualnych alergenach, substancjach czynnych, testowaniu na zwierzętach, opiniach itp. 

Oto najpopularniejsze aplikacje do analizy składu kosmetyków:

• Cosmetic Scan – skanuje kosmetyki i generuje ich opis, skład, wraz z substancjami potencjalnie szkodliwymi,
• Ingred – analizuje zarówno kosmetyki, jak i żywność,
• Kosmopedia.org – stworzona przez niezależnych ekspertów z Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego, informuje też o jakości przeprowadzonych badań nad danym kosmetykiem oraz jego bezpieczeństwie,
• CosDNA.com – ułatwi ci wykryć niebezpieczne składniki w produktach.

Wiesz już, jak czytać skład kosmetyków. Zasada zrozumienia systemu INCI jest dość prosta. Trudniej nauczyć się rozpoznawać substancje kryjące się za skomplikowanymi nazwami angielskimi lub łacińskimi. Potrzebujesz nieco czasu, aby dojść do wprawy i płynności. Następnym krokiem będzie nauka o ewentualnej szkodliwości i dokładnym działaniu danych składników. Jeśli skład kosmetyków nadal wydaje ci się zbyt skomplikowany, możesz użyć gotowych aplikacji do analizy produktów.

Bibliografia:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02009R1223-20180801&from=FR

http://orka.sejm.gov.pl/opinie8.nsf/nazwa/2556_u/$file/2556_u.pdf

https://ec.europa.eu/growth/sectors/cosmetics/products/fragrance-allergens-labelling_pl