Wydaje ci się, że twoje owłosienie jest zdecydowanie zbyt ciemne i długie? Czasem jest to problem natury czysto kosmetycznej. Nadmierne owłosienie u kobiet może być też jednak powiązane z hirsutyzmem. Nie jest to choroba sama w sobie, lecz objaw wskazujący na zaburzoną gospodarkę hormonalną. Skąd bierze się hirsutyzm wśród kobiet i jak można go leczyć? Odpowiedzi na te i inne nurtujące pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Hirsutyzm – co to jest?
Hirsutyzm to owłosienie typu męskiego, które pojawia się u kobiet. Problem ten najczęściej spotyka osoby w wieku dojrzewania. Wahania hormonalne są wtedy częste. Nie oznacza to jednak, że choroba nie może cię spotkać w późniejszym wieku. Nie istnieje jedna, sztywna zasady odnośnie do występowania hirsutyzmu wśród kobiet.
Objawem tego schorzenia, spowodowanego wahaniem hormonów płciowych, m.in. testosteronu, jest występowanie ciemnych, sztywnych włosów w miejscach, które u kobiet zwykle są gładkie. Choroba najczęściej objawia się owłosieniem na:
- twarzy – nad górną wargą (wąsik), na podbródku lub nawet jako typowo męski zarost całej twarzy,
- klatce piersiowej – szczególnie wokół brodawek,
- brzuchu,
- plecach – najczęściej na odcinku krzyżowym kręgosłupa,
- pośladkach,
- wewnętrznych stronach ud,
- okolic intymnych – szczególnie sromu,
- stopach.
Zastanawiasz się, jak często pojawia się ta choroba? Jakie istnieje ryzyko, że przytrafi się właśnie tobie? Według danych medycznych, hirsutyzm diagnozowany jest wśród około 5-10% kobiet na całym świecie. Jest to choroba znana już od zamierzchłych czasów. Istnieją różne ryciny, obrazy i źródła literackie, które potwierdzają obecność tej choroby wśród kobiet z przeszłości.
Hirsutyzm może spotkać cię praktycznie w każdym wieku. Często pojawia się wśród młodych, dojrzewających dziewcząt. Istnieją też jednak liczne przypadki hirsutyzmu w ciąży oraz w okresie menopauzy. Wrodzony hirsutyzm idiopatyczny jest najczęściej spotykany wśród kobiet zamieszkujących kraje śródziemnomorskie, Bliskiego Wschodu i Azji Południowej.
Hirsutyzm – inne objawy
Oczywistym objawem, który prawdopodobnie zauważysz jako pierwszy, jest nienaturalnie duże, gęste i ciemne owłosienie. Jednak podwyższone stężenie androgenów, w twoim ciele, może też objawiać się na różne inne sposoby. Poniższy zespół objawów zwany jest wirylizacją i obejmuje:
- głos niższy niż zwykle,
- otyłość,
- typowo męskie łysienie,
- bezpłodność,
- wzmożony trądzik,
- nieregularne miesiączki,
- zmniejszanie się biustu,
- pozornie nieuzasadniony przyrost masy mięśniowej,
- powiększenie łechtaczki.
Hirsutyzm a ciąża
Nadmierne owłosienie w ciąży jest zjawiskiem stosunkowo powszechnym. Jesteś najbardziej narażona na hirsutyzm podczas trzeciego trymestru. Twój organizm ma w tym czasie bardzo rozchwianą gospodarkę hormonalną.
Nieleczony hirsutyzm – powikłania
Jeśli hirsutyzm nie ustaje, tylko stale się nasila – powinnaś się tym zainteresować. Rozwój tej choroby może mieć nieprzyjemne konsekwencje. Do powikłań zalicza się:
- powiększenie jajników,
- rozwój zespołu policystycznych jajników.
Hirsutyzm jest często powiązany z obecnością innych chorób. Warto więc wykonać obszerne badania i przedyskutować ten temat ze swoim lekarzem. Trzeba jak najszybciej rozpoznać przyczynę tego zjawiska. Na tej podstawie można też rozpocząć adekwatne leczenie.
Hirsutyzm – przyczyny
Jak już wiesz, hirsutyzm wywoływany jest zmianami hormonalnymi – szczególnie obecnością androgenów. Bywa, że ma on podłoże genetyczne. Często też oznaki tej choroby mogą pojawić się w trakcie ciąży. W tym czasie cały twój organizm funkcjonuje nieco inaczej, a hormony szaleją. Przyczyny hirsutyzmu mogą też obejmować niektóre nowotwory, np. guzy jajników, rak nerki bądź tarczycy.
Jeśli w swoim przypadku nie zauważyłaś żadnych objawów towarzyszących, a badania wykazują normalny poziom androgenów, to także może być hirsutyzm. Tak właśnie najczęściej wygląda postać dziedziczona tej choroby. Twoje mieszki włosowe mogą być po prostu szczególnie wrażliwe na obecność androgenów. Wówczas nawet ich normalny poziom może skutkować męskim owłosieniem.
Do innych przyczyn hirsutyzmu należy terapia niektórymi rodzajami leków, w tym:
- leków zawierających androgen,
- hormonalnych środków antykoncepcyjnych,
- pochodnych progesteronu,
- steroidów.
Hirsutyzm towarzyszy też innym chorobom. Do schorzeń współistniejących zalicza się:
- choroby nadnerczy,
- rak jajnika, zespół wielotorbielowatych jajników,
- zespół Cushinga,
- zespół nadnerczowo-płciowy,
- guz kory nadnerczy,
- niedoczynność tarczycy,
- otyłość,
- nadciśnienie tętnicze,
- rozstępy,
- cukrzyca typu 2.
Hirsutyzm – badania diagnostyczne
Wstępna diagnostyka choroby opiera się przede wszystkim na dokładnym wywiadzie i obserwacji występujących objawów. Podstawowym badaniem jest wykonanie oceny włosów na ciele, czyli testu Ferrimana-Gallweya (więcej na ten temat poniżej). Jeśli rezultatem badania będą jasne wyniki (lub wynik ujemny), dodatkowe badania diagnostyczne nie będą potrzebne.
Niekiedy problem jest jednak nieco bardziej skomplikowany. Jeśli cierpisz na ostry hirsutyzm z zaburzeniami towarzyszącymi, udaj się na szczegółowe badania. Lekarz może zalecić ci wykonanie tomografii komputerowej lub USG. Czasem konieczne jest też wykonanie badań krwi. Daje ono jasne informacje na temat poziomu męskich hormonów w twoim ciele.
Hirsutyzm – skala
Hirsutyzm idiopatyczny to raczej łagodna forma choroby. Termin ten oznacza, że dokładne pochodzenie schorzenia nie jest do końca znane lub spontaniczne. W przypadku tej choroby, przekłada się to na nadmierną wrażliwość mieszków włosowych na hormony. Jeśli zostałaś zaatakowana zaawansowanym hirsutyzmem, oznacza to podwyższony poziom męskich hormonów – m.in testosteronu.
Istnieje opracowanie hirsutyzmu, która pozwala na ustalenie stopnia zaawansowania oraz diagnozę tej choroby. Jest to tzw. skala Ferrimana-Gallweya. Badanie tą metodą polega na analizie 9 miejsc na ciele kobiety. Są to okolice androgenozależne, czyli takie, w których ewentualne męskie owłosienie pojawia się jako pierwsze. Zalicza się do nich wargę górną, brodę, klatkę piersiową, ramię, górną część brzucha, podbrzusze, górną część pleców, dolną część pleców i uda.
Podczas takiego badania hirsutyzmu lekarz ocenia liczbę włosów w tych miejscach naliczbamipomiędzy 0 a 4. 0 to całkowity brak włosów, a 4 odpowiada ciemnemu, mocnemu owłosieniu. Na końcu analizy lekarz sumuje wynik z całego ciała. Jeśli jest on większy niż 8, diagnozuje się hirsutyzm.
Ze względu na specyficzny charakter tego badania nie daje ono stuprocentowo pewnych, prawdziwie miarodajnych wyników. Pojęcie hirsutyzmu jest dość subiektywne, a wynik zależy od lekarza przeprowadzającego badanie.
Hirsutyzm – jak leczyć?
Leczenie zawsze zakłada eliminację przyczyn tego zaburzenia. Pierwszym krokiem w przypadku leczenia hirsutyzmu powinno być udanie się do dermatologa. Możesz też zwrócić się z tym problemem do swojego lekarza rodzinnego. Może on jednak wysłać cię dalej – do specjalisty od zaburzeń hormonalnych, czyli endokrynologa. Metoda terapii powinna być zawsze dobrana do danego pacjenta i jego wyników badań.
Hirsutyzm – leczenie naturalne
Czy naturalne leczenie tego zaburzenia jest w ogóle możliwe? Wszystko zależy od przyczyny. Jeśli choroba jest spowodowana przyjmowaniem leków, zwykle wystarczy je odstawić. Niektóre odmiany hirsutyzmu są z natury przejściowe. Wśród dojrzewających dziewcząt problem zwykle sam przechodzi po około dwóch latach od pierwszego miesiączkowania.
Hirsutyzm może być też spowodowany anemią lub innymi zaburzeniami związanymi z odżywianiem i stylem życia. W takich przypadkach leczenie również może nie być konieczne. Postaraj się bardziej o siebie zadbać. Kluczem do zdrowia są witaminy, minerały, odpowiednia liczba kalorii, dużo wody i ruchu. Jeśli badania wykazują, że wszystkie składniki odżywcze są w normie, a cierpisz na hirsutyzm, udaj się do lekarza.
Odpowiednia dieta jest szczególnie istotna, jeśli oprócz nadmiernego ilości włosów na ciele, cierpisz też na nadwagę. Wówczas redukcja masy powinna być dla ciebie priorytetem. W ten sposób zapobiegniesz powstawaniu innych groźnych chorób, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie. Nie jest to jednak leczenie hirsutyzmu, a likwidacja objawu towarzyszącego.
Hirsutyzm – jak leczyć metodami alternatywnymi?
Naturalne leczenie hirsutyzmu opiera się na terapii ziołowej. Niektóre zioła mogą faktycznie wpłynąć na twoją gospodarkę hormonami i nadmierne owłosienie. Wykorzystuje się w tym celu m.in. pluskwicę groniastą lub niepokalanek.
Spożywanie powyższych roślin może wiązać się jednak z działaniem niepożądanym. Uważaj – mogą one reagować z przyjmowanymi przez ciebie lekami. Jeśli zdecydujesz się na samodzielną terapię nimi, koniecznie poinformuj o tym swojego lekarza.
Hirsutyzm – leczenie specjalistyczne
Jak leczyć hirsutyzm specjalistycznymi metodami? Lekarze najczęściej przepisują pacjentom doustne środki antykoncepcyjne. Są to tzw. leki antyandrogenowe, które regulują poziom tych hormonów w organizmie. Taka terapia trwa jednak dość długo. W niektórych przypadkach trzeba czekać nawet około 6 miesięcy, zanim pojawią się pierwsze efekty. Hormonalne leczenie hirsutyzmu jest jednak skuteczne tylko w przypadku nabytej choroby. Nie pomoże na odmianę wrodzoną.
W takim razie jak leczyć hirsutyzm wrodzony? Jeśli zdiagnozowano u ciebie hirsutyzm idiopatyczny, jedyną skuteczną metodą może okazać się epilacja. Jest to zabieg czysto kosmetyczny, który polega na trwałym usunięciu owłosienia z danego miejsca. Najpowszechniej stosuje się w tym celu depilację laserową. Czasowe usuwanie owłosienia nie jest szczególnie skuteczne. Taka depilacja laserem jedynie tuszuje problem, zamiast pozbyć się go całkowicie.
W skrajnych przypadkach możliwe jest też operacyjne leczenie hirsutyzmu. Takie postępowanie zalecane jest, jeśli cierpisz na zespół Steina-Leventhala lub zespół nadnerczowo-płciowy. Istnieją też inne leki, które pomagają wyciszyć objawy choroby lub całkowicie ją zakończyć:
- sterydy anaboliczne,
- progestageny,
- danazol,
- leki przeciwnadciśnieniowe,
- leki przeciwpadaczkowe,
- blokery histaminowe,
- niektóre rodzaje antybiotyków.
Pamiętaj, że hirsutyzm nigdy nie bierze się znikąd. Delikatniejszy hirsutyzm idiopatyczny jest wrodzonym problemem, jednak nie musisz godzić się na to, aby z nim żyć. Istnieje wiele różnych sposobów na trwałe pozbycie się niechcianego owłosienia. Podczas gdy hirsutyzm nabyty jest problemem natury estetycznej, może też wskazywać na różne choroby i zaburzenia. Zainteresuj się tym problemem jak najszybciej. Wizyta u lekarza specjalisty z pewnością rozjaśni ci nieco sytuację. Po badaniach pozostaje ci wybór metody leczenia i oczekiwanie na efekty.
