Menopauza bywa nazywana także klimakterium lub przekwitaniem, zatem między klimakterium a menopauzą stawiamy znak równości. Ten czas może przynieść wiele zmian, a symptomy różnią tak, jak różnią się kobiety. Wpływ na występujące objawy przekwitania mogą mieć geny, ale też dieta albo aktywność fizyczna i różne inne czynniki. Samo nasilenie zmian też jest różne – niektóre osoby odczuwają je dość mocno, a dla innych są ledwo zauważalne. Kwestią indywidualną jest zwykle także czas trwania tego nieraz trudnego okresu i sam moment rozpoczęcia klimakterium. Czy jest się czego obawiać? Dowiedz się więcej o menopauzie, aby przygotować się na to, co może cię czekać. Czytaj nasz artykuł!
Menopauza – co to jest? Oficjalna definicja
Menopauzę zazwyczaj kojarzy się z końcem cyklu miesiączkowego. Jest to definicja prawdziwa, choć niedokładna. Światowa Organizacja Zdrowia opisuje klimakterium jako ostatnią miesiączkę, po której przez 12 miesięcy nie nastąpiło kolejne krwawienie. Jeśli zatem przez 9 miesięcy nie występowała menstruacja, ale nagle znów się pojawia, to nie można tego stanu uznać za menopauzę. Warto zaznaczyć, że proces musi nastąpić naturalnie i nie może wynikać na przykład z operacji lub nagłego zatrzymania cyklu. Przekwitanie oznacza kres funkcji rozrodczych u danej osoby, więc po zakończeniu klimakterium nie można już zajść w ciążę.
Menopauza – wiek, kiedy pojawiają się pierwsze objawy?
Wiesz już, czym jest menopauza. W jakim wieku można się jej spodziewać? Trudno to określić. Czas rozpoczęcia menopauzy różni się w zależności od indywidualnych predyspozycji każdej osoby. Objawy menopauzy w wieku 45 lat są możliwe. Ostatnia miesiączka następuje bowiem pomiędzy 45. a 55. rokiem życia, a w Polsce średni wiek to 51 lat. Warto zaznaczyć, że chodzi o stricte ostatnie krwawienie danej osoby. Pierwsze symptomy menopauzy mogą się pojawić dużo wcześniej. W niektórych przypadkach jest to nawet 10 lat przed ostatnim cyklem. Średni czas wystąpienia pierwszych objawów to zaś około 5 lub 6 lat przed przekwitaniem.
Klimakterium – objawy, kiedy ustępują?
To, jak długo trwa menopauza, zależy od wielu czynników. Duży wpływ na to ma dieta. Jeśli brakuje pewnych składników, a jakość spożywanych posiłków jest niższa, to objawy menopauzy będą występowały dłużej. Mogą też być bardziej dokuczliwe. Na długość trwania menopauzy wpływ też ilość ruchu, gdyż siedzący tryb życia zdecydowanie nie sprzyja łagodzeniu i skróceniu czasu objawów. Nie można także zapomnieć o predyspozycjach genetycznych. Na to, w jakim wieku kończy się menopauza, może mieć wpływ długość trwania tego okresu u osób spokrewnionych. Najczęściej symptomy utrzymują się kilka lat.
Menopauza – objawy, które pojawiają się najczęściej
Szczegółowe objawy menopauzy są trudne do ustalenia, gdyż w przypadku każdej osoby mogą się różnić i przyjmować różny stopień nasilenia. Są jednak oznaki, które bardzo często występują o wielu osób. Najczęściej wymieniane symptomy menopauzy to:
- uderzenia gorąca;
- zwiększona potliwość;
- bóle oraz zawroty głowy;
- częstsze oddawanie moczu lub jego nietrzymanie;
- obniżenie libido;
- nawracające infekcje intymne różnego typu;
- problemy ze snem – bezsenność, kłopoty z zasypianiem, budzenie się w nocy i wcześnie rano;
- zmniejszona możliwość koncentracji;
- kołatanie serca;
- zaburzenia depresyjne;
- utrzymujące się bez powodu przewlekłe zmęczenie;
- suchość pochwy (może wywoływać ból podczas stosunku seksualnego);
- bóle mięśni;
- wahania nastroju – napady płaczu i złego nastroju, zwiększony niepokój, rozdrażnienie.
Klimakterium – objawy zachodzące wewnątrz organizmu
Wszystkie powyższe symptomy można łatwo zauważyć na pierwszy rzut oka. Menopauza to jednak czas, podczas którego w całym organizmie zachodzą duże i często dość gwałtowne zmiany. Ich skutki mogą obejmować różne części ciała i wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak duże zmiany może wprowadzać menopauza. Do najczęstszych objawów, których nie widać na pierwszy rzut oka, można zaliczyć:
- utratę kolagenu i fibroblastów – białka te odpowiedzialne są za jędrność i naprężenie skóry. W sytuacji, gdy zaczyna ich brakować, ciało staje się bardziej podatne na wiotczenie. Efektem tego zjawiska są pojawiające się częściej zmarszczki;
- spadek funkcji gruczołów łojowych – może to wywołać szereg różnych efektów widocznych głównie na cerze. Można zauważyć na przykład rozszerzenie się porów, przesuszenie skóry i jej zwiększoną wrażliwość, brak blasku czy podkrążone oczy;
- zwiększone ryzyko osteoporozy – spadek ilości estrogenów może poważnie naruszyć stan kości. Stają się one mniej gęste i bardziej podatne na złamania lub inne niebezpieczne urazy;
- zwiększone ryzyko chorób układu krążenia – podobnie jak w przypadku problemów ze stawami i układem kostnym, zmiana gospodarki hormonalnej organizmu wpływa na serce. Podczas menopauzy rośnie bowiem na przykład ryzyko zawału, co jest szczególnie niebezpieczne w połączeniu z otyłością czy niewłaściwą dietą.
Menopauza – objawy fizyczne związane z trzema okresami zjawiska
Jak już wspominaliśmy, niektóre symptomy związane z menopauzą pojawiają się jeszcze przed tym okresem, inne zaś widać już po nim. Wyróżnia się bowiem 3 etapy klimakterium i poniżej opisujemy krótko każdy z nich.
Premenopauza
Jest zwana także perimenopauzą, okresem przejściowym lub okołomenopauzalnym. To wtedy pojawiają się pierwsze objawy menopauzy, do których najczęściej zalicza się uderzenia gorąca, ciągłe zmęczenie wywołane czasami bezsennością oraz zmiany nastrojów. Okres ten jest czasem wygaszania aktywności hormonalnej jajników i redukcji pęcherzyków. Mogą wtedy nastąpić także nieregularne plamienia, jak również skrócenie bądź wydłużenie cyklu.
Menopauza
To właściwy moment, kiedy następuje ostatnia miesiączka. Jeśli nie przez kolejne 12 miesięcy nie nastąpi kolejna menstruacja, można uznać, że była to rzeczywiście menopauza. Ze względu na długi okres oczekiwania, jest to bardzo trudne do ustalenia. Można to stwierdzić zazwyczaj po odczekaniu określonego czasu, choć wszystkie objawy warto zawsze skonsultować z lekarzem. Z pewnością poinformuje on także o tym, kiedy ustępują objawy menopauzy. Porada specjalisty pomoże również wyeliminować ewentualne choroby.
Postmenopauza
Czas po ostatniej miesiączce oznacza wygaśnięcie aktywności jajników. Następują wówczas także zmiany hormonalne, a organizm dostosowuje się do nowej sytuacji. Może to skutkować różnymi nieprzyjemnymi objawami, np. utratą jędrności skóry, wypadaniem włosów, kłopotami z kontrolą wagi i częstszymi infekcjami intymnymi. Stopniowo wszystkie te objawy powinny samoistnie ustąpić, choć należy je kontrolować.
Początki menopauzy – najlepsza będzie diagnoza u ginekologa
W niektórych przypadkach początki menopauzy mogą wystąpić o wiele wcześniej – już w okolicy 40., a nawet 35. roku życia. Nie jest to normalna fizjologiczna reakcja i powinna być skonsultowana z lekarzem. Może się bowiem okazać, że zaburzenia cyklu są jednym z objawów groźnej choroby, na przykład:
- cukrzycy;
- celiakii;
- zapalenia tarczycy;
- reumatoidalnego zapalenia stawów.
Coraz częściej mówi się także, że stres cywilizacyjny jest przyczyną coraz wcześniejszej menopauzy. Wszelkie niepokojące objawy trzeba skontrolować u specjalisty, który pomoże regularnie monitorować zmiany. Lekarz może bowiem zapisać leki łagodzące szczególnie uciążliwe objawy.
Przekwitanie – objawy i opieka nad organizmem
Niektórym objawom menopauzy można zapobiec dzięki profilaktycznym działaniom podejmowanym odpowiednio wcześniej. Mogą one doprowadzić do złagodzenia symptomów lub nawet ich całkowitego wyeliminowania.
Odżywienie i nawilżenie skóry
Wspomniane braki kolagenu i innych substancji odpowiadających za skórę mają ogromny wpływ na jej kondycję. Należy zatem odpowiednio wcześnie zadbać o dobrą kondycję ciała, nawet wobec późniejszych ubytków wyglądać zdrowo. Dobrze jest także zmniejszać utratę wody i wzmacniać naturalną barierę hydrolipidową skóry. Sprawdzą się do tego preparaty z dodatkiem kwasu hialuronowego, witaminy E i C oraz przede wszystkim z filtrami UV, które ochronią przed dodatkowymi podrażnieniami.
Odpowiednio zbilansowana dieta
Przed menopauzą i w czasie jej trwania właściwa dieta może mieć naprawdę duży wpływ na samopoczucie. Warto też pamiętać, że wiele osób zmaga się z problemami z wagą, więc tym bardziej warto pozytywnie zmienić sposób odżywiania:
- nie spożywaj zbyt dużo tłuszczów – zwłaszcza w postaci smażonych potraw;
- nie jedz wysokoprzetworzonej, gotowej żywności, ale stawiaj na samodzielne przygotowywanie posiłków;
- pamiętaj o dużej zawartości błonnika w diecie.
Suplementy i składniki odżywcze, które warto uzupełniać
Niektóre objawy klimakterium można zmniejszyć za pomocą suplementów diety zawierających naturalne składniki. Świetne będzie siemię lniane, które wpływa korzystnie na układ pokarmowy. Oprócz niego prawdziwym objawieniem jest soja zwyczajna – bogata w białko, nienasycone kwasy tłuszczowe i dobroczynne pierwiastki. Najczęściej stosowanymi roślinnymi preparatami będą te zawierające pluskwicę groniastą i niepokalanek pieprzowy. Należy także uzupełniać wapń, który odpowiada za budowę zdrowych i mocnych kości.
Regularna aktywność fizyczna
Niektóre objawy sprawiają, że ruch jest ostatnią rzeczą, na którą kobieta ma ochotę. Warto jednak pamiętać, że nie chodzi tutaj wyłącznie o wizyty na siłowni czy zaawansowane plany treningowe, a nawet codzienne spacery. Już pół godziny codziennej aktywności pomaga polepszyć samopoczucie, a zazwyczaj dwa kwadranse nie są trudne do wygospodarowania. Umiarkowana aktywność poprawia jakość snu i zwiększa dotlenienie tkanek, dzięki czemu zmniejsza negatywny wpływ menopauzy na codzienne życie.
Łagodzenie objawów stresu
Stres sam w sobie nie jest niczym złym – motywuje do działania i zwiększa efektywność pracy. Jednak jego ciągłe odczuwanie ma negatywny skutek na zdrowie. Jak z nim sobie radzić? Dla każdej osoby odpowiednia będzie inna metoda łagodzenia napięcia. Często wymienia się na przykład oddechowe techniki relaksacyjne bądź medytację. Świetne rezultaty daje też joga, która jednocześnie może być formą lekkiej aktywności. W przypadku dużego napięcia można też wypróbować łagodne środki ziołowe.
Menopauza – leki i inne metody pomocy
W przypadku szczególnie uciążliwych objawów menopauzy nawet najlepiej dobrana dieta i duża aktywność fizyczna nie będą wystarczające. Można wówczas wdrożyć odpowiednie leczenie. Stosowanie leków na menopauzę, a nawet suplementów diety warto skonsultować z lekarzem, który najlepiej dobierze odpowiedni preparat. Coraz więcej osób decyduje się także na hormonalną terapię zastępczą (HTZ). Uzupełnia ona brakujące hormony – estrogen i progesteron – zmniejszając ryzyko zachorowania na osteoporozę czy choroby układu krążenia. Wiele kobiet obawia się skutków ubocznych, ale obawy powinien rozwiać lekarz, który pomoże wybrać najlepszą drogę leczenia.
Menopauza a ciąża – kiedy zapłodnienie przestaje być możliwe?
Menopauza jest związana z ustaniem czynności jajników, dlatego wielu kobietom może się wydawać, że zajście w ciążę nie jest już wówczas możliwe. Podjęcie decyzji o odstawieniu antykoncepcji może być jednak pochopne, zwłaszcza jeśli przechodzisz perimenopauzę. W pierwszym okresie menstruacja (a co za tym idzie cały cykl) może być opóźniona lub przyspieszona. Sprawia to, że zajście w ciążę jest trudniejsze, ale nadal możliwe. Antykoncepcję podczas menopauzy warto zatem na bieżąco konsultować z ginekologiem, który wskaże moment, w którym nie będzie ona już potrzebna.
Menopauza może być dla kobiet trudnym doświadczeniem. Jest już jednak dostatecznie dużo metod, by skutecznie łagodzić jej objawy. Warto zatem pomyśleć o swoim zdrowiu odpowiednio wcześnie i pamiętać o regularnych badaniach.
