Konserwanty w kosmetykach pozwalają wydłużyć przydatność produktów do użytku i sprawiają, że można je bezpiecznie używać, także przez dłuższy czas po otwarciu. Dzięki ich obecności w kosmetykach nie rozwijają się bakterie, grzyby i inne drobnoustroje, które mogłyby zagrażać zdrowiu człowieka. Środki konserwujące w kosmetykach odpowiadają także za ich prawidłową konsystencję, zapobiegając ich wysychaniu po otwarciu opakowania. Rolę konserwantów w kosmetykach mogą spełniać wyłącznie określone w przepisach substancje, w odpowiednich stężeniach, które są uznane za bezpieczne. Nie należy więc obawiać się ich obecności w produktach kosmetycznych, gdyż w żaden negatywny sposób nie wpływają one człowieka.
Konserwanty w kosmetykach i ich rola
Konserwanty w kosmetykach to określone substancje, które dodane do produktu mają na celu przede wszystkim uniemożliwić rozwój i namnażanie bakterii, grzybów, pleśni. Ponadto zapobiegają również powstawaniu produktów przemiany materii drobnoustrojów, których obecność w kosmetykach przyczynia się do powstawania podrażnień skóry podczas stosowania. Jest to szczególnie istotne w przypadku tych produktów, które w swoim składzie zawierają duże ilości wody, sprzyjającej rozwojowi mikroorganizmów. Mechanizm działania konserwantów w kosmetykach mający na celu zapobieganie rozwojowi drobnoustrojów polega na denaturacji białka oraz dezaktywacji ich układów enzymatycznych, co sprawia, że zostają one zniszczone.
To bardzo pożyteczny mechanizm. Bez niego bowiem żyjące w kosmetykach drobnoustroje sprawiłyby, że dany produkt zupełnie straciłby swoje walory oraz wartość użytkową. Ponadto ich obecność przyczyniłaby się do psucia poszczególnych składników kosmetyku, co w konsekwencji mogłoby sprzyjać wytwarzaniu się substancji toksycznych oraz alergennych, wywołujących podrażnienia i reakcje uczuleniowe.
Konserwanty w kosmetyce i ich bezpieczeństwo
Konserwanty w kosmetykach muszą być stosowane w odpowiednich ilościach i określonych stężeniach. Liczba substancji pełniących funkcje konserwujące jest regulowana prawnie. Producenci produktów kosmetycznych są zobowiązani do stosowania we własnych wyrobach wyłącznie składników z nich pochodzących, co gwarantuje, że kosmetyki je zawierające nie są toksyczne i nie wywołują reakcji alergicznych. Dopuszczalne stężenie danej substancji określają ustawy, jednak zasadniczo stężenie wszystkich konserwantów stosowanych w kosmetyce powinno zawierać się w granicach 0,00015% do 2%.
Kryteria doboru konserwantów, które mogą być wykorzystane w produktach kosmetycznych są bardzo rygorystyczne. Aby substancja konserwująca mogła zostać uznana za bezpieczną i dopuszczona do użytku powinna być bezbarwna, bezwonna i nietoksyczna. Poza tym musi wykazywać jak najszersze spektrum działania wobec zwalczania mikroorganizmów a przy tym być całkowicie bezpieczna dla mikroflory bakteryjnej obecnej na powierzchni skóry człowieka. Ponadto musi być dobrze tolerowana przez organizm, a także nie może wchłaniać się przez błony śluzowe oraz skórę.
Konserwanty są składnikami bardzo wielu produktów kosmetycznych, zwłaszcza tych, które zawierają wodę, oleje i wyciągi roślinne oraz proteiny. Znaleźć je można w większości produktów przeznaczonych zarówno do pielęgnacji, jak i mycia ciała i włosów. Są one zabezpieczeniem dla produktu i jego trwałości, ale przede wszystkim dla osób, które z niego korzystają. Zapewniają ochronę przed szkodliwym działaniem mikroorganizmów, które rozpoczyna się już po kilku dniach od otwarcia produktu.
Rodzaje konserwantów
Bez wątpienia najpopularniejszą grupę konserwantów stosowanych w kosmetyce tworzą parabeny, czyli estry kwasu p-hydroksybenzoesowego. Wykazują one niezwykle skuteczne działanie wobec grzybów oraz bakterii określanych mianem Gram – dodatnich. Najczęściej są składnikiem kosmetyków pielęgnacyjnych takich jak kremy nawilżające. Często dodawane są również do produktów przeznaczonych do demakijażu oraz mycia i pielęgnacji włosów.
Wśród konserwantów syntetycznych dużą popularnością cieszą się również tiomersal oraz formaldehyd. Pierwszy z nich skutecznie zwalcza grzyby i bakterie, a przy tym nie posiada właściwości drażniących, co sprawia, że najczęściej jest on składnikiem kremów przeznaczonych do pielęgnacji wrażliwej okolicy oczu. Drugi zaś działa bardzo silnie, zwalczając bakterie w kosmetykach, jednak ze względu na to iż jest on dość drażniący zazwyczaj stosuje się go w formie wyzwalaczy, które stopniowo uwalniają składnik, ograniczając w ten sposób ryzyko wystąpienia podrażnień.
Poza grupą konserwantów syntetycznych, istnieje też grupa naturalnych składników o działaniu konserwującym. Naturalne konserwanty w kosmetykach to przede wszystkim olejki eteryczne, które wykazują właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Do najskuteczniejszych, a przy tym najczęściej wybieranych przez producentów zalicza się olejki: miętowy, cynamonowy, anyżowy, manuka oraz olejek z drzewa herbacianego.
Olejki zawierające wyciągi z roślin, pozyskiwane w naturalny sposób są równie skuteczne w zwalczaniu mikroorganizmów, a przy tym zdecydowanie bezpieczniejsze dla człowieka. Nie zawierają bowiem w sobie składników drażniących. To właśnie z tego powodu coraz częściej są wybierane przez producentów kosmetyków, zastępując tym samym konserwanty syntetyczne. Zmiana ta ma związek również ze zmieniającą się świadomością konsumentów, którzy coraz częściej i chętniej analizują skład kosmetyków, wybierając te, które oparte są na naturalnych składnikach.
Konserwanty w kosmetykach pełnią szereg istotnych funkcji, przedłużając trwałość produktu i chroniąc go przed zepsuciem. Sposób ich wykorzystywania a produktach kosmetycznych regulują normy prawne, co sprawia, że są one bezpieczne dla człowieka.
