Kolagen to białko będące niezbędnym budulcem wszystkich niemal tkanek. Stanowi niezastąpiony składnik tkanki łącznej. Wraz z wiekiem naturalna zdolność do produkcji kolagenu spada. Skóra traci jędrność, kości i stawy elastyczność. W tym czasie bardzo ważną rolę odgrywa odpowiednia dieta, a także suplementacja kolagenu. Sprawdź, w jakich produktach można znaleźć tą substancję.
Kolagen – co to za substancja?
Kolagen stanowi 30% wszystkich białek w ludzkich ciele. Jest białkiem charakteryzującym się wysoką rozciągliwością, stanowi swego rodzaju rusztowanie dla skóry. Występuje również w rogówce oka, stawach, kościach i chrząstkach. Można wyróżnić kilka typów kolagenów, z czego najważniejsze są trzy. Pierwszy odpowiada za wzmocnienie ścięgien i tkanki łącznej kości, kolagen typu II za elastyczność chrząstki stawowej, trzeci – za jakość szpiku kostnego.
Warto wiedzieć, że kolagen składa się z łańcuchów polipeptydowych o kształcie potrójnej helisy. Najważniejszym aminokwasem jest glicyna, która stanowi aż 30% zawartości, pozostałe, nie mniej istotne to hydroksyprolina i prolina. Ta jednostka strukturalna nosi nazwę tropokolagenu, który ułożony jest wokół wspólnej osi. Kolagen tworzy połączone ze sobą struktury i układy sieciowe, oraz zawiera tzw. włókna kolagenowe.
Kolagen – działanie
Białka kolagenowe odpowiadają za utrzymanie odpowiedniej elastyczności tkanek. Kolagen posiada zdolność wiązania w tkankach wody, dlatego też jest odpowiedzialny m.in. za proces krzepnięcia krwi, odbudowę kości po złamaniach, gojenie ran oraz tworzenie blizn. Dzięki niemu skóra jest sprężysta, a procesy odbudowy komórkowej mogą przebiegać bez zakłóceń.
Kolagen stanowi aż 90% macierzy kości wraz z minerałami takimi jak wapń, fosfor i magnez. Wiąże minerały wewnątrz tkanek, a tym samym wpływa na zwiększenie gęstości kości. Może hamować tworzenie się stanów zapalnych i zmniejszenie dolegliwości bólowych, a także wpływa na nawilżenie stawów.
Kolagen odgrywa też znaczącą rolę w układzie pokarmowym. Nie tylko odbudowuje uszkodzone ściany komórkowe, ale również wspiera dostarczanie do organizmu leczniczych aminokwasów. Ze względu na swoje właściwości regenerujące, zalecany jest w leczeniu chorób układu pokarmowego tj. refluks, choroba Leśniowskiego-Crohna i nieszczelnego jelita.
Niedobór kolagenu – objawy
Wraz z wiekiem ilość kolagenu stopniowo spada. Już po 25 roku życia można obserwować spowolnienie procesów związanych z jego syntezą. Jednak nie tylko wiek ma wpływ na zmniejszoną zdolność do produkcji tego polimeru. Wskazuje się również na znaczącą rolę innych czynników takich jak:
- nadmierny wysiłek fizyczny;
- stres;
- toksyny;
- zmiany hormonalne;
- nadmierne opalanie;
- skrajne temperatury.
Kolagen w sposób znaczący wpływa na zdrowie. Jego niedobór sprawia, że paznokcie staja się łamliwe, skóra traci blaski i jędrność, pojawiają się widoczne zmarszczki i bruzdy. Pogarsza się stan włosów, stają się suche, łamliwe, mogą wypadać w dużej ilości. Kości tracą swoją gęstość, przez co stają się bardziej kruche i podatne na uszkodzenia. Chrząstki stawowe tracą swoją elastyczność, w czasie chodzenia mogą pojawiać się problemy ze stawami. Osłabieniu ulegają także naczynia krwionośne i limfatyczne.
Kolagen w jedzeniu – naturalne źródła
Utrzymanie odpowiedniego poziomu kolagenu jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz opóźnienia procesów starzenia. Zdrowa i urozmaicona dieta bogata w produkty zawierające kolagen przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu i wzmocnienia włókien kolagenowych. Jakie produkty są najlepszym źródłem kolagenu? Kolagen w pożywieniu obecny jest w następujących produktach pochodzenia zwierzęcego i roślinnego:
- warzywa;
- owoce;
- produkty pełnoziarniste;
- buraki;
- czarna porzeczka;
- zielone warzywa liściaste;
- ryby w galarecie;
- żelatyna;
- galaretki z kurzych łapek, zupy, galarety wieprzowe;
- głowizna;
- podroby.
Nie należy zapominać o odpowiednim nawodnieniu, należy przyjmować co najmniej 1,5 litra płynów dziennie.
Suplementy z kolagenem
Stosowanie suplementów z kolagenem zaleca się szczególnie osobom, które cierpią na choroby stawów, oraz sportowców. Dostępne są suplementy tj. kolageny morskie, kolageny rybie pozyskiwane z ryb morskich, a w szczególności skóry dorsza i tuńczyka, a także różnego rodzaju tabletki czy kapsułki. Kolagen może być spożywany również w formie ampułek do picia. Jeśli decydujesz się na przyjmowanie preparatów kolagenowych, warto zwrócić uwagę także na pożycie witaminy C i E, czy kwas hialuronowy, które dodatkowo wspierają produkcję kolagenu, zapobiegają sieciowaniu i sztywnieniu włókien.
Skutki uboczne suplementacji kolagenu
Maksymalna dawka dobowa kolagenu wynosi 4000 mg na dobę. Niestety, niektóre osoby nie przestrzegają zaleceń przyjmowania suplementów, narażając się tym samym na działania niepożądane. Do najczęściej występujących objawów ubocznych suplementacji należą:
- ogólne osłabienie;
- problemy z wypróżnianiem;
- reakcje alergiczne;
- bóle mięśni;
- bóle stawów;
- metaliczny posmak w ustach;
- kwaśny oddech.
Kolagen – zastosowanie
Kolagen ze względu na swoje właściwości i wysoką przyswajalność jest częstym składnikiem kremów, a także preparatów na wzmocnienie włosów i paznokci. Jednak oprócz kosmetyków, kolagen znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle medycznym i farmaceutycznym. Z kolagenu wytwarzane są m.in. nici chirurgiczne, kompresy oraz gąbki stosowane przy leczeniu różnego rodzaju oparzeń i uszkodzeń skóry. W stomatologii kolagen wykorzystywany jest w leczeniu wad zgryzu. Oprócz tego znajduje zastosowanie przy uszkodzeniach rogówki oka, czy chirurgii ortopedycznej.
Z kolagenu tworzone są tzw. rusztowania kolagenowe używane do regeneracji i odbudowy uszkodzonych tkanek, ze względu na wysoką jakość ich struktury. Syntetyczne włókna kolagenowe znalazły zastosowanie również w medycynie estetycznej i nanotechnologii. Istnieją trzy kategorie, w których kolagen wykorzystywany jest do zabiegów medycyny estetycznej:
- iniekcje z kolagenu – jako wypełniacze tkankowe stosowane przy redukcji zmarszczek i korygowaniu owalu twarzy, a także ust, wypełnienia są pozyskiwane w sposób naturalny lub syntetyczny;
- preparaty do użytku zewnętrznego – pod postacią masek, kremów czy żeli tworzą na skórze warstwę ochronną, która hamuje utratę wody, a tym samym zwiększa sprężystość i napięcie naskórka;
- nutriceutyki – preparaty w postaci suplementów, które mają za zadanie spowolnienie procesów starzenia, redukcję zmarszczek, a także poprawę ogólnej kondycji włosów, skóry i paznokci.
Kolagen jest podstawowym budulcem tkanek w organizmie ludzkim. Prawidłowy poziom kolagenu nadaje wytrzymałość skórze, stawom, chrząstkom i kościom. Z wiekiem ilość kolagenu w organizmie stopniowo spada, co przyczynia nie do powstawania zmarszczek. Z pomocą przychodzą suplementy oraz różnego rodzaju zabiegi, które pomagają spowolnić procesy starzenia.
