Oparzenia to dość poważny problem, który każdego roku dotyczy nawet 400 tysięcy osób w Polsce. Najczęściej jednak zmagają się z nim dzieci, co wynika z tego, że najmłodsi mają ograniczoną zdolność w zakresie oceny zagrożeń i niebezpieczeństw groźnych dla życia i zdrowia. Oparzenia zwykle są skutkiem kontaktu z rozgrzanym ciałem stałym, cieczą, substancjami chemicznymi, czy prądem elektrycznym. Przeczytaj, kiedy dochodzi do oparzeń. Zachęcamy do krótkiej lektury!
Oparzenia – kiedy do nich dochodzi?
Zastanawiasz się, jaka temperatura powoduje oparzenia? Musisz zatem wiedzieć, że w przypadku poparzeń termicznych dochodzi do nich już przy temperaturze 42°C lub większej. Wystarczy zaledwie 6 godzin, aby naskórek uległ martwicy. Im większa temperatura, tym krótszy czas, w którym dochodzi do martwicy – np. przy 55°C wystarczą tylko 3 minuty, natomiast przy 70°C kilka sekund.
Jakie są stopnie oparzeń skóry?
Podział oparzeń skóry zależy m.in. od głębokości rany. Wyróżnia się cztery stopnie – kilka słów o nich przeczytasz poniżej.
Oparzenia I stopnia
Są to inaczej powierzchowne uszkodzenia powierzchni ciała, które obejmują tylko naskórek. W ich przypadku występuje ból, pieczenie, zaczerwienienie, a czasem także obrzęk. Proces gojenia zwykle nie wiąże się z pozostaniem blizn. Oparzenia tego typu najczęściej powstają jako wynik długotrwałych kąpieli słonecznych, oddziaływania gorącej wody czy pary wodnej. Nie wymagają one interwencji medycznej. Nie panikuj również, gdy pojawi się swędzenie w miejscu urazu po kilku dniach, ponieważ jest ono zupełnie normalne.
Oparzenia II stopnia
W przypadku wystąpienia oparzeń II stopnia również objęty zostaje naskórek, a do tego część skóry właściwej. Oparzenia tego typu wiążą się z silniejszym bólem, intensywnym zaczerwienieniem skóry, a także pęcherzami wypełnionymi płynem surowiczym. Gojenie się takich ran oparzeniowych trwa średnio 10–25 dni, natomiast w miejscu bąbli (jeśli nie doszło do nadkażenia bakteryjnego) nie pozostaje blizna. Takie uszkodzenia skóry zwykle są efektem oblania się wrzątkiem, czy gorącym olejem.
Oparzenia III stopnia
Wyróżnia się również oparzenia III stopnia, które charakteryzują się tym, że zniszczony zostaje naskórek i głębokie warstwy skóry właściwej. Do ich objawów zalicza się wysuszoną, błyszczącą i bardzo twardą skórę, która może mieć różny odcień – od perłowobiałego nawet do brunatnego. W związku z tym, że dochodzi do uszkodzenia zakończeń nerwowych, chorzy zmagający się z tego typu oparzeniem nie odczuwają dolegliwości bólowych. Niestety, ten stopień oparzenia często wiąże się z koniecznością wykonania przeszczepu skóry.
Oparzenia IV stopnia
Ostatnie i jednocześnie najpoważniejsze są oparzenia IV stopnia. Obejmują one niżej położone tkanki, czyli mięśnie, ścięgna i kości. W najgorszych przypadkach dochodzi do zwęglenia oparzonej części ciała.
Jakie wyróżnia się rodzaje oparzeń?
Oparzenia można podzielić na cztery rodzaje. Są to:
- oparzenia termiczne – wywołuje je wysoka temperatura (np. gorący olej);
- oparzenia chemiczne – za nie odpowiadają środki chemiczne mające żrące działanie (m.in. kwasy, ługi i sole metali ciężkich);
- oparzenia radiacyjne – to wynik działania promieniowania radioaktywnego i promieniowania słonecznego;
- oparzenia elektryczne – najczęściej powstają w wyniku porażenia prądem.
Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku oparzeń powierzchownych?
Pamiętaj o kilku prostych zasadach:
- Szybko pozbądź się źródła oparzenia.
- Schłodź miejsce oparzenia. Chłodna, bieżąca woda od razu przyniesie ulgę i zmniejszy dolegliwości bólowe.
- Następnie przystąp do oczyszczenia powierzchni oparzenia za pomocą wody utlenionej. Gdy już zdezynfekujesz oparzenie, osusz je gazikami jałowymi.
- Posmaruj miejsce rany specjalną maścią na oparzenia.
- Na sam koniec opatrz oparzenie bandażem dzianym i zmieniaj go przynajmniej 3 razy.
Powyższe postępowanie jest rekomendowane w przypadku oparzeń powierzchownych i lekkich oparzeń II stopnia. W przypadku tych poważniejszych, głębszych oparzeń konieczny może okazać się kontakt z lekarzem.
Jak postępować w przypadku oparzeń chemicznych?
Jak leczyć oparzenia chemiczne? W ich przypadku pierwsza pomoc powinna przebiegać nieco inaczej. Jest ona w dużej mierze zależna od specyfiki danej substancji, lecz każde oparzenie tego typu wymaga, by wezwać zespół ratownictwa medycznego. Zanim specjalistyczna pomoc dotrze na miejsce, zaleca się włączenie wentylacji pomieszczenia oraz otworzenie okien i drzwi. Dodatkowo podczas udzielania pomocy poszkodowanemu koniecznie trzeba założyć maseczkę i rękawiczki. Oparzenia chemiczne zwykle wymagają zmycia substancji ze skóry – należy tego dokonać za pomocą źródła bieżącej wody.
Jak udzielić pomocy w przypadku oparzeń elektrycznych?
Jeśli chodzi o oparzenia powstałe w wyniku porażenia prądem, to wymagają one trochę innego postępowania. Przede wszystkim pamiętaj, aby najpierw:
- odciąć źródło prądu (np. wyjmij wtyczkę z kontaktu);
- odsuń osobę poszkodowaną od źródła prądu (np. za pomocą kija od szczotki);
- wezwij pomoc.
Dodatkowo, gdy poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha, konieczne jest wykonanie resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Jeśli osoba jest przytomna i ma prawidłowy oddech, wystarczy ułożyć ją do w pozycji bezpiecznej, cały czas obserwować i czekać na przyjazd karetki. W przypadku dostrzeżenia widocznych poparzeń postępuj zgodnie ze wskazówkami dotyczącymi pierwszej pomocy przy oparzeniach termicznych.
Jak złagodzić dolegliwości bólowe po oparzeniu?
Oparzenia bardzo często wiążą się z silnym bólem. Na szczęście jednak można sobie z nim skutecznie poradzić. Najskuteczniejsze sposoby na złagodzenie dolegliwości bólowych to m.in.:
- chłodna, lecz nie zimna woda – należy trzymać oparzone miejsce w wodzie przez około 15–30 minut;
- opatrunki hydrożelowe – natychmiast przynoszą ulgę w bólu;
- leki przeciwbólowe – pamiętaj jednak, aby nie sięgać po nie bez konsultacji z lekarzem.
Czy można zapobiegać oparzeniom?
Niestety wcale nie jest to takie proste. Najczęściej oparzenia dotyczą małych dzieci do 3. roku życia. To czas, gdy są one bardzo ciekawskie i zainteresowane każdą rzeczą. Gdy nie mają zapewnionej właściwej opieki, bardzo łatwo mogą się oparzyć, jeśli nie zadbasz o zabezpieczenia np. podczas gotowania. Pamiętaj, aby gorące garnki i rondle z uchwytami zawsze były skierowane do wewnątrz blatu kuchenki. Zadbaj też o to, aby kable elektryczne nie były na wierzchu, ponieważ maluch może je nadgryźć i się mocno poparzyć.
Oparzenia nie należą do rzadkości. Zwykle jednak nie są one rozległe i nie wymagają leczenia szpitalnego, ani wzywania pogotowia. Każdy jednak powinien wiedzieć, jak postępować, gdy dojdzie do ich powstania, by w razie potrzeby móc szybko zareagować i zmniejszyć ryzyko powstania blizn. Mamy nadzieję, że teraz już wiesz, jak powinna wyglądać pierwsza pomoc w przypadku różnych rodzajów oparzeń.
