Przepuklina kręgosłupa to coraz częściej występujące schorzenie układu ruchu, które potrafi znacząco obniżyć komfort życia. W przebiegu choroby dochodzi do pęknięcia lub przerwania ciągłości pierścienia włóknistego stanowiącego część kręgu. Powoduje to nacisk na nerwy, a tym samym trudne do zniesienia dolegliwości. Dyskopatia może dotyczyć praktycznie każdego odcinka kręgosłupa, jednak w 70% występuje w odcinku lędźwiowym, który narażony jest na największe obciążenia. Nierzadko objawy zlokalizowane są też w odcinku szyjnym.
Przepuklina kręgosłupa – co warto o niej wiedzieć?
O przepuklinie kręgosłupa mówi się wtedy, gdy krążki międzykręgowe tracą swoją elastyczność i zmieniają położenie. Kręgosłup każdego człowieka składa się z kanału kręgowego i 24 kręgów, czyli inaczej dysków, które są ułożone jeden na drugim. To okrągłe i płaskie elementy, których zadaniem jest amortyzacja kręgosłupa podczas biegania czy chodzenia. Składają się z jądra miażdżystego otoczonego pierścieniem włóknistym. Niekiedy pod wpływem różnych czynników dochodzi do pęknięcia lub rozerwania pierścienia włóknistego, co powoduje wydostanie się na zewnątrz jądra miażdżystego. Prowadzi to do uciskania struktur nerwowych, co przyczynia się do bólu kręgosłupa.
Jak dochodzi do przepukliny kręgosłupa?
Do dyskopatii kręgosłupa lędźwiowego może dojść zarówno wskutek jednorazowego urazu, jak i regularnego przeciążania kręgosłupa. Często przyczyną takiego stanu jest osłabienie włókien tworzących kręgi, do czego dochodzi wraz z upływem lat lub z powodu siedzącego trybu życia. W przypadku degeneracji dysku nawet niewielki ruch może spowodować jego pęknięcie oraz wydostanie się jądra pierścienia włóknistego na zewnątrz. Uważa się, że niektóre osoby mają predyspozycję do powstawania przepukliny kręgosłupa – może to wynikać z anatomii lub mieć podłoże genetyczne.
Objawy przepukliny kręgosłupa
Przepuklina jądra miażdżystego daje charakterystyczne objawy, które nasilają się wraz z rozwojem choroby. Na początku ból pojawia się bez żadnego powodu, dlatego bywa ignorowany. Pacjenci odczuwają różne objawy – jeżeli krąg nie naciska na korzenie nerwowe, dolegliwości nie są aż tak intensywne. Jeżeli jednak występuje ucisk na nerwy, chorym może towarzyszyć silny ból kręgosłupa, który nasila się podczas chodzenia, stania lub siedzenia. Zazwyczaj dolegliwości dotyczą jednej strony. Im bardziej rozległa jest przepuklina krążka, tym objawy stają się bardziej intensywne. Mogą nawet przyczyniać się do osłabienia siły mięśniowej.
Objawy neurologiczne w przepuklinie
Charakterystycznymi objawami przepukliny kręgosłupa lędźwiowego są zaburzenia czucia oraz niedowład kończyn. Stan taki może przyczyniać się do trudności z utrzymaniem moczu i stolca. A nagły i ostry ból często promieniuje w stronę pośladka, co wskazuje na rwę kulszową. Charakterystyczne dolegliwości daje też przepuklina kręgosłupa piersiowego. W tym przypadku ból utrudnia oddychanie i dochodzi do jego nasilenia przy kichaniu. Czasami bywa mylony z objawami chorób serca. Natomiast przepuklina kręgosłupa szyjnego prowadzi do mrowienia szyi i karku. Dodatkowo może przyczyniać się do szumu w uszach i bólu głowy.
Przyczyny przepukliny kręgosłupa
Jest kilka czynników zwiększających ryzyko rozwoju przepukliny w odcinku szyjnym lub lędźwiowym kręgosłupa – to przede wszystkim siedzący tryb życia. Problem ten pojawia się znacznie częściej u mężczyzn niż u kobiet, szczególnie w przedziale wieku od 35 do 50 lat. Nadwaga oraz otyłość zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania. Negatywny wpływ na kręgosłup ma też palenie papierosów, ponieważ ogranicza przepływ krwi w okolicach kręgów. Innym czynnikiem ryzyka jest praca fizyczna wymagająca pchania, ciągnięcia lub podnoszenia ciężkich przedmiotów.
Inne przyczyny choroby
Przyczyny choroby uzależnione są od miejsca, w którym występuje przepuklina kręgosłupa. Na przykład spędzanie wielu godzin przy biurku obciąża odcinek szyjny oraz powoduje nadmierne wysunięcie głowy do przodu, co może doprowadzić do nadmiernego napięcia kręgosłupa i tym samym zwyrodnień krążka. Do przepukliny odcinka lędźwiowego może dojść podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów z podłogi na wyprostowanych nogach. Niekiedy dyskopatia kręgosłupa występuje po wypadkach komunikacyjnych, w których dochodzi do nagłego odchylenia głowy do przodu, a następnie do tyłu.
Leczenie przepukliny kręgosłupa
W bardzo rzadkich przypadkach przepuklina kręgosłupa może ulec samoczynnemu wchłonięciu. Najczęściej jednak konieczne jest postawienie odpowiedniej diagnozy i jak najszybsze wprowadzenie leczenia zachowawczego. Przepuklina odcinka kręgosłupa to poważna choroba, która potrafi negatywnie wpływać na życie pacjenta. Niekiedy uniemożliwia nawet wyprostowanie się lub poruszanie. Powoduje drętwienie kończyn lub ich niedowład.
Brak skutecznego leczenia może prowadzić do dalszego rozwoju choroby, aż do całkowitego wyłączenia chorego z życia. Nierzadko schorzeniu temu towarzyszą zaburzenia na tle depresyjnym wynikające z utraty samodzielności i przewlekłego bólu.
Diagnostyka przepukliny kręgosłupa
Aby potwierdzić lub wykluczyć przepuklinę międzykręgową należy zwrócić się do lekarza ortopedy. Specjalista po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem zaleca wykonanie badań obrazowych, na przykład RTG kręgosłupa, które pozwala na ocenę struktur kostnych. Bardzo cennym badaniem jest też rezonans magnetyczny kręgosłupa, ponieważ pozwala na uzyskanie niezwykle precyzyjnych obrazów wszystkich struktur anatomicznych. Pokazuje między innymi guzy czy krwiaki między kręgami kręgosłupa i inne patologiczne zmiany w ich obrębie.
Bezoperacyjne leczenie przepukliny
Leczenie zachowawcze przepukliny w kręgosłupie ogranicza się do przyjmowania leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych i rozluźniających oraz odpowiednich ćwiczeń. Wskazane są regularne sesje z fizykoterapeutą, a niekiedy także sterydoterapia. W przypadku ostrego bólu polecane jest odciążenie kręgosłupa i unikanie przez pewien czas wszelkiej aktywności fizycznej.
Operacja przepukliny kręgosłupa – kiedy jest konieczna?
Jeżeli leki i ćwiczenia na przepuklinę kręgosłupa nie przynoszą pożądanych efektów, lekarz może rozważyć operację, która jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym i rzadko kiedy wiąże się z poważnymi powikłaniami. W trakcie operacji pacjent leży na brzuchu, a chirurg przeprowadza cięcie w danej części kręgosłupa, aby usunąć fragment dysku powodujący przepuklinę lędźwiową. Rekonwalescencja po zabiegu trwa około 48 dni, jednak przez kilka kolejnych tygodni pacjent powinien unikać przeciążeń kręgosłupa.
Profilaktyka, czyli jak nie dopuścić do dyskopatii
Przepuklina kręgosłupa najczęściej jest chorobą przewlekłą, która charakteryzuje się nawrotami. Aby ich unikać, warto pamiętać o odpowiedniej dawce aktywności fizycznej każdego dnia i zbilansowanej diecie. Ważne jest unikanie nieprawidłowej postawy ciała – zwłaszcza podczas pracy przy biurku. Po leczeniu operacyjnym powinno się unikać długotrwałego siedzenia oraz dźwigania ciężkich przedmiotów.
Przepuklina kręgosłupa powoduje dolegliwości, które zdecydowanie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Mimo to odpowiednie leczenie i rehabilitacja w większości przypadków wyciszają objawy. Operacja przepukliny kręgosłupa na szczęście potrzebna jest stosunkowo rzadko, za to zawsze warto dbać o zdrowy tryb życia i aktywność fizyczną.
