Dermatoskop to urządzenie wykorzystywane podczas badania określanego mianem dermatoskopii, polegającego na oglądaniu znamion barwnikowych na skórze. Jest to urządzenie, które pozwala obejrzeć wszelkiego rodzaju znamiona z powiększeniem nawet dziesięciokrotnym. Co ważne podczas oglądania pieprzyków oraz innych zmian następuje ich dodatkowe podświetlenie, co pozwala uwidocznić strukturę skóry w miejscach ich występowania. Dzięki temu badanie to w sposób kompleksowy pozwala określić, czy badane zmiany mają charakter złośliwy czy też nie.
W jaki sposób zbudowany jest dermatoskop?
Dermatoskop to urządzenie, które pozwala na obejrzenie zmian skórnych z kilku lub kilkunastokrotnym powiększeniem. Można więc wskazać, że jego działanie przypomina działanie lupy. Dermatoskop jest także wyposażony w specjalne latarki, które emitują źródła światła, dzięki czemu lekarz dermatolog może dokładnie obejrzeć badane znamię, określić w nim ilość barwnika oraz to jak bardzo intensywne podziały komórkowe w nim zachodzą. To z kolei pozwala na precyzyjną ocenę charakteru zmiany.
Ponadto badanie dermatoskopowe, dzięki zaawansowanej technologii pozwala na podłączenie dermatoskopu do komputera z monitorem, który zapisuje obraz znamienia podczas badania.
. W ten sposób lekarz ocenia, czy doszło do zmian w jego strukturze i kolorze na przestrzeni dłuższego lub krótszego okresu czasu, co jest istotne zwłaszcza w przypadku podejrzanej zmiany.
Na czym polega dermatoskopia?
Dermatoskopia jest badaniem, które pomaga ocenić charakter badanej zmiany skórnej i wyróżnić zmiany o charakterze złośliwym. Dzięki temu lekarz dermatolog wykonujący badanie jest w stanie wykryć czerniaka nawet na bardzo wczesnym etapie, co pozwala szybko i skutecznie wdrożyć odpowiednie leczenie. Ocena zmiany dokonywana jest poprzez porównanie jej do wzorca, obejmującego porównanie linii, kół, grudek i kropek zmiany. Te elementy mogą łączyć się ze sobą w różnych kombinacjach, w sposób charakterystyczny dla danego rodzaju zmiany, zwłaszcza pod kątem barwnikowym.
Oprócz określenia charakteru zmiany przy pomocy wspominanych podstawowych wzorców, istotne jest także rozróżnienie jej zabarwienia. Podczas badania lekarz określa jaki kolor ma badany fragment skóry. Kolory zmiany mogą być bardzo różne – od białego aż do czarnego. Do danego rodzaju koloru przyporządkowany jest stopień złośliwości. Niektóre zmiany mogą mieć niejednolity kolor, co wymaga głębszej diagnostyki. W takim przypadku zmianę najczęściej poddaje się badaniu histopatologicznemu.
Samo badanie przy pomocy dermatoskopu jest całkowicie bezinwazyjne i bezbolesne. W trakcie jego trwania urządzenie jest przykładane do skóry w miejscu, w którym znajduje się znamię podlegające ocenie lekarza. Przed przystąpieniem do zabiegu skóra zostaje lekko zwilżona, co pomaga zwiększyć rozdzielczość obrazu podczas badania.
Czego możemy dowiedzieć się po wykonaniu dermatoskopii?
Badanie dermatoskopowe wykonuje lekarz. Na jego podstawie jest on w stanie określić asymetrię zmiany. Warto pamiętać, że jeśli u pacjenta zostanie stwierdzony niesymetryczny kształt znamienia, skutkuje to podejrzeniem wystąpienia zmiany o charakterze złośliwym. Znamiona o jednolitym kształcie, pozbawione nieregularnych brzegów zazwyczaj nie dają powodów do niepokoju.
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku oceny koloru znamienia. Dla rozpoznania zmiany o charakterze złośliwym ważna jest nie tyle sama barwa co niejednolity kolor znamienia. Największy niepokój budzą bowiem te zmiany na skórze, których zabarwienie jest nierównomierne i nieregularne. Warto pamiętać, że osoby o jasnej karnacji częściej narażone są na powstawanie zmian o nieregularnym rozmieszczeniu barwnika, co może sprzyjać rozwojowi czerniaka.
Dla określenia charakteru zmiany, równie istotna jak pozostałe czynniki, jest zmiana kształtu i wielkości znamienia. Źródłem niepokoju powinien być wzrost oglądanej zmiany w dość krótkim czasie. Zazwyczaj niebezpieczne bywają także te przebarwienia, których średnica od samego początku sięga powyżej 6 mm.
W trakcie dermatoskopii określa się również charakter struktury zmiany. Złośliwego charakteru zazwyczaj nie mają te zmiany, które są dość gładkie i równomierne. Z kolei te o strukturze nierównomiernej i nieregularnej mogą i powinny budzić niepokój.
Do każdego z powyższych czynników przyporządkowana jest odpowiednia liczba punktów oraz stopień ich ważności. Lekarz wykonujący badanie musi więc z osobna ocenić asymetrię zmiany, jej granice, kolor oraz struktury dodatkowe. Dzięki temu uzyskuje pełny obraz TDS, czyli całkowity wskaźnik dermatoskopowy. W przypadku uzyskania wskaźnika powyżej 5,45 zaleca się interwencję chirurgiczną polegającą na usunięciu zmiany, ponieważ tak wysokie oznaczenie na skali pozwala przypuszczać, że zmiana ma charakter złośliwy.
Jeśli obliczony wskaźnik mieści się w przedziale 4,75 do 5,45 najczęściej oznacza to, że zmiana nie wymaga natychmiastowej chirurgicznej interwencji, natomiast zaleca się jej stała obserwację. Wskaźnik poniżej 4,75 oznacza, że zmiana nie ma charakteru złośliwego.
Co prawda dermatoskopia pozwala dość dobrze uwidocznić charakter badanej zmiany, jednak w niektórych przypadkach istnieje konieczność wykonania bardziej dokładnego badania. O tym czy istnieje konieczność dalszej diagnostyki decyduje oczywiście lekarz wykonujący dermatoskopię, który analizuje zmianę i wylicza wszystkie te cechy, które mogą świadczyć o potencjalnie złośliwym charakterze.
Videodermatoskopia
Videodermatoskopia jest metodą diagnostyczną, która pozwala wykryć atypowe zmiany barwnikowe na skórze na bardzo wczesnym etapie. Wideodermatoskop potrafi samodzielnie wykryć i opisać wskazane wyżej czynniki pokazując trójwymiarowy obraz fragmentu skóry poddanej badaniu. Co istotne wyniki każdej obserwacji przy pomocy videodermatokopii są następnie poddawane archiwizacji, co pozwala porównywać wyniki badań niemal na każdym etapie. Dzięki temu lekarz potrafi określić zmianę wielkości znamienia oraz jego przebarwienie na przestrzeni czasu.
Kiedy należy udać się na dermatoskopię?
Dermatoskopia zalecana jest osobom, które mają tendencje do powstawania zmian na skórze oraz tym, którzy zaobserwowali powstanie kilku, kilkunastu nowych zmian w krótkim okresie czasu. Na to badanie warto wybrać się po okresie letnim, kiedy skóra narażona jest na częsty kontakt z promieniowaniem słonecznym. W dalszej kolejności o badaniu powinny pamiętać również te osoby, które zaobserwowały u siebie powiększające się znamię lub zmianę jego koloru.
Co istotne, dermatoskopii regularnie powinny być poddawane również osoby zmagające się z nowotworem skóry w postaci czerniaka. Warto bowiem pamiętać, że leczenie tego rodzaju nowotworu niektórymi rodzajami leków może sprzyjać rozwojowi nowotworów skóry innego rodzaju.
Ze względu na fakt, że dermatoskopia w żadnym stopniu nie jest badaniem inwazyjnym, nie istnieją w zasadzie żadne przeciwwskazania do jej wykonania.
Dermatoskopia pozwala wykryć złośliwe znamiona skórne nawet na bardzo wczesnym etapie rozwoju oraz rozpoznać nowotwory skóry, w tym najbardziej niebezpiecznego czerniaka. Dzięki temu pacjent może bardzo szybko zostać poddany odpowiedniemu leczeniu, a przez to zyskuje ogromne szanse na zupełne wyzdrowienie. Badanie jest bezpieczne i bezbolesne.
