Antybiotyki: niezbędne, ale nie bez wad
Antybiotykoterapia powinna być zawsze zlecona i prowadzona przez specjalistę jako odpowiedź na chorobę wywoływaną konkretnymi szczepami bakterii. Nie jest tajemnicą, że współcześnie antybiotyki są często nadużywane, co z kolei prowadzi do zjawiska nazywanego lekoodpornością, czyli wykształcania szczepów bakterii odpornych na działanie antybiotyków. Prowadzone są liczne badania na ten temat, podobnie jak na temat wpływu antybiotyków na pozytywne szczepy bakterii zamieszkujące ludzki organizm. Na ten moment wiadomo z pewnością, że związek stosowania antybiotyków i mikrobiomem organizmu jest bardzo ścisły.
Antybiotyki nie są w stanie „odróżnić” pozytywnych bakterii od tych niepożądanych, dlatego niszcząc patogeny, również niszczą bakterie odpowiedzialne m.in. za odporność organizmu. Zgodnie z najnowszymi publikacjami naukowymi, częste stosowanie antybiotyków we wczesnym stadium życia może prowadzić do występowania wielu chorób i osłabienia układu immunologicznego wiele lat później. Oczywiście nie oznacza to, że za wszelką cenę należy antybiotyków unikać: jeśli nasz lekarz prowadzący zlecił antybiotykoterapię, powinniśmy się stosować do jego zaleceń.
Jak odbudować florę bakteryjną po antybiotykoterapii?
W trakcie zażywania antybiotyku wskazane jest sięganie po tzw. preparaty osłonowe, zawierające żywe kultury bakterii kolonizujące układ pokarmowy. Dzięki tym preparatom „straty” w pożytecznych bakteriach są znacznie mniejsze, a okres rekonwalescencji po antybiotykoterapii będzie krótszy. Czas regeneracji pożytecznych bakterii u każdego może być inny. Zazwyczaj jednak jest to około dwóch tygodni, a niekiedy nawet miesiąca przy założeniu, że pacjent prawidłowo się odżywia i dba o swoje zdrowie ogólne.
Do naturalnych sposobów na odbudowanie flory bakteryjnej jelit zalicza się przede wszystkim ograniczenie cukrów prostych i produktów wysoko przetworzonych. Posiłki powinny być spożywane regularnie i nie być nadmiernie obfite (jemy do momentu zaniknięcia uczucia głodu, a nie pełnej sytości). Ważne jest wprowadzenie dużej ilości czystej wody i zrezygnowanie z napojów gazowanych. Oprócz tego, florę bakteryjną wspierają takie produkty jak kefiry, jogurty, kiszonki, dodatkowo także wysokiej jakości miody (w umiarkowanych ilościach), surowe i gotowane warzywa, gęste zupy, kasze i produkty pełnoziarniste bogate w błonnik. Ten składnik pokarmowy pomaga usuwać z jelit złogi i przyspiesza metabolizm, tym samym wspomagając ogólną rekonwalescencję organizmu. Dobrym sposobem na zdrowe jelita są również egzotyczne potrawy sfermentowane, takie jak miso, tofu, kombucha, kimchi i tempeh. Jeśli jednak nie mamy do nich dostępu, równie dobrze sprawdzą się polskie przetwory, takie jak kiszona kapusta czy ogórki.
Niebagatelnym czynnikiem przyspieszającym regenerację mikrobiomu i całego organizmu jest odpowiednia dawka snu i wypoczynek. To w czasie snu zachodzą intensywne procesy naprawcze, namnażane są komórki i usuwane są te martwe.
Źródła:
Nogacka AM, Salazar N, Arboleya S, Suárez M, Fernández N, Solís G, de Los Reyes-Gavilán CG, Gueimonde M.: Early microbiota, antibiotics and health. Cell Mol Life Sci. 2018 Jan;75(1):83-91.
Ramirez J., Guarner F., Fernandez L.B., Antibiotics as Major Disruptors of Gut Microbiota, Front Cell Infect Microbiol., 2020. Pubmed, dostęp 21.09.2022
