Jak pozbyć się wzdęć – praktyczne wskazówki

Wzdęty brzuch – przyczyny

W codziennej praktyce lekarskiej wzdęcia stanowią jeden z najczęstszych objawów ze strony układu pokarmowego zgłaszanych przez pacjentów^1,2. Można je opisać jako uczucie rozdęcia jamy brzusznej, nagromadzenia gazów w jelitach czy też uczucie ucisku na ściany jamy brzusznej². Wzdęcia mogą mieć kilka przyczyn, a świadomość na temat tego, co je wywołuje, pozwoli łatwiej się z nimi uporać.

Do przyczyn wzdęć możemy zaliczyć¹:

• zespół jelita drażliwego (IBS),
• SIBO – czyli zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim,
• nietolerancja lub problemy z trawieniem węglowodanów,
• zaparcia,
• nowotwór jelita grubego,
• niedrożność przewodu pokarmowego, stany po zabiegach chirurgicznych,
• reakcję na gluten w przebiegu celiakii,
• nieswoiste choroby jelit,
• niektóre leki, takie jak blokery kanału wapniowego i antydepresanty.

Zazwyczaj w jelitach człowieka znajduje się około 200 ml gazów, jednak ilość ta może się zwiększyć, na przykład na skutek połykania powietrza podczas jedzenia i picia³. Może się tak dziać, kiedy jemy w pośpiechu.

Wzdęcia mogą także dotyczyć trawienia węglowodanów. Zaburzone trawienie i wchłanianie węglowodanów prowadzi do nadmiernej produkcji gazów, między innymi wodoru. Z tego powodu nabrzmiały brzuch jest  objawem u osób z nietolerancją laktozy. Również węglowodany znajdujące się w produktach z niełuskanej pszenicy, owsa, kukurydzy czy ziemniaków mogą przyczyniać się do powstawania nadmiernej ilości gazów. Z kolei oligosacharady z roślin strączkowych ulegają w jelicie fermentacji, która przebiega z wytwarzaniem gazów³.

Wzdęcia – objawy. Jak rozpoznać wzdęcia?

Bolesne wzdęcia są zauważalne przez pacjentów niemal od razu. Powiększony obwód brzucha uniemożliwia dopięcie ubrań czy wygodne siedzenie. Osoby, które zmagają się ze wzdęciami, mogą odczuwać dyskomfort tuż po posiłku. W niektórych przypadkach wzdęcia ustępują dosyć szybko, w innych nabrzmiały brzuch może być długotrwałym problemem⁴. Jeśli oprócz wzdęć pojawiają się również takie objawy jak bóle brzucha, nudności, uczucie sytości, jadłowstręt, zapacia czy skurcze jelit, przyczyną mogą być zaburzenia czynnościowe jelit. Z kolei gorączka, wymioty, nocne biegunki, utrata masy ciała, a także stolce tłuszczowe i krwawienia z układu pokarmowego przemawiają za przyczyną organiczną³.

Jak się pozbyć wzdęć?

Jak pozbyć się wzdęć? W niektórych przypadkach pomóc mogą domowe sposoby¹.

• Łagodna aktywność fizyczna może pomóc w zmniejszaniu dolegliwości związanych z wzdęciami³.
• Należy również zwrócić uwagę, które produkty wywołują u nas wzdęcia, ponieważ warto ich unikać. Jeśli problemem jest nabiał lub produkty mączne, można wykonać badania w kierunku nietolerancji laktozy lub celiakii¹.
• Niektórym pacjentom ulgę przynosi dieta z małą zawartością FODMAP (ang. low FODMAP), w której ogranicza się węglowodany fermentujące (fruktozę, laktozę, fruktany oraz alkohole polihydroksylowe), wpływające na gazy w jelitach¹.
• W niektórych przypadkach stosowanie probiotyków może pomóc w zmniejszeniu objawów¹.

Aktywność fizyczna może mieć pozytywny wpływ na zmniejszanie dolegliwości. Wzdęty brzuch dokucza częściej osobom mniej aktywnym oraz tym, które prowadzą siedzący tryb życia i pracy. Warto do codziennego dnia włączyć chociażby spacery, aby poprawić pasaż jelitowy⁵. Można wspomagać się również ziołami, takimi jak koper włoski, który może zmniejszać dolegliwości związane ze wzdęciami⁶. Pomocne mogą być także preparaty zawierające miętę zieloną i kolendrę siewną¹.

Sposoby na wzdęcia – jakie są?

Jeśli domowe sposoby są nieskuteczne, warto udać się do lekarza, aby ustalić przyczynę wzdęć. Można również kupić w aptece preparat taki jak Ulgix Wzdęcia. Zawiera on symetykon, który pomaga w łagodzeniu wzdęć poprzez pękanie i rozpraszanie pęcherzyków gazu w jelitach, co ułatwia ich usuwanie z przewodu pokarmowego. Symetykon to bezpieczna substancja stosowana w celu łagodzenia objawów związanych z nadmiernym nagromadzeniem gazów w żołądku i jelitach. Symetykon nie wchłania się z przewodu pokarmowego, działa wyłącznie miejscowo, nie wpływa na procesy trawienia i wchłaniania oraz nie zaburza czynności układu pokarmowego^7,8.

Bibliografia:
1. Gulbicka P. & Grzymisławski M. (2016), Wzdęcia brzucha- najczęstsze przyczyny i postępowanie. Piel. Zdr. Publ., 6(1), 69-76.
2. Eder P., Stawczy-Eder K., Łykowska-Szuber L., Krela-Kaźmierczak I., Linke K., Wzdęcie – ważny i powszechny problem kliniczny w codziennej praktyce lekarskiej. Przegl. Gastroenterol. 2012; 7 (4): 197-202.
3. Słomka, M. & Małecka-Panas, E. (2011), Wzdęcia i odbijania. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 7(1), 30-34.
4. Medycyna Praktyczna. Dr n. med. Włodzimierz Zych – Wzdęcia https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50663,wzdecia [dostęp: 09.02.2022].
5. Lacy B. E., Gabbard S. L., Crowell M. D., Pathophysiology, evaluation, and treatment of bloating: hope, hype, or hot air?. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2011;7(11):729-739.
6. Malhotra S. K., Fennel and fennel Seed. In: Handbook of Herb and Spices (Second Edition). Woodhead Publishing Series in Food Science, Technology and Nutrition 2012, p. 275-302.
7. Lewandowski K., Kaniewska M., Świątek A., Rydzewska G., Symetykon – możliwe zastosowania w praktyce klinicznej i samoleczeniu. Lekarz POZ 3/2021; 223-232.
8. Ulotka Ulgix Wzdęcia [dostęp: 09.02.2022].